De onzichtbare strijd die ons lichaam dagelijks vecht – Deel 3

Door Jan Duymelinck | Natuurlijke Gezondheid | 11 november 2025

Ultra-bewerkte voeding, pesticiden en bewerkt vlees: verborgen chemie op je bord

Inleiding

In deel 1 van deze reeks ontdekten we hoe onze detoxorganen en het microbioom dagelijks een onzichtbare strijd voeren tegen toxische belasting.
Deel 2 ging dieper in op de rol van de lever en hoe die ons lichaam zuivert van schadelijke stoffen.
In dit derde en laatste deel bekijken we hoe die belasting vaak begint en dat is op ons bord.

Voeding hoort ons lichaam energie te geven, energie die nodig is om onze natuurlijke verdedigingssystemen te voeden om optimaal te kunnen werken en weerstand te bieden aan ziekten en veroudering. Toch haalt veel van wat we tegenwoordig eten die energie juist weg. Ultra-bewerkte producten, rijk aan additieven, suikers en verzadigde vetten, belasten lever, darmen en hersenen. Pesticiden en residuen versterken die druk, vaak zonder dat we het beseffen. Gelukkig kan het lichaam zich herstellen, als we het de juiste bouwstenen geven: antioxidanten, vezels en natuurlijke voeding.

Ultra-bewerkte voeding – een chemisch gemaskeerde maaltijd

Ultra-bewerkte voeding (UPF) is zó ver verwijderd van haar natuurlijke oorsprong dat het lichaam de samenstelling nauwelijks nog herkent. Wat ooit een graankorrel of tomaat was, wordt via raffinage, verhitting en toevoeging van emulgatoren, kleurstoffen en smaakversterkers omgevormd tot iets dat vooral het beloningssysteem in de hersenen prikkelt, maar nauwelijks nog voedt.
Zelfs in moderne restaurants zien we dezelfde trend: zalfjes, poeders en spuitbare crèmes die er verfijnd uitzien, maar door het bewerkingsproces veel van hun natuurlijke waarde verliezen.

AGE’s – de stille verharders in je lichaam

Tijdens verhitting en industriële verwerking ontstaan AGE’s (Advanced Glycation Endproducts), wat ‘voortgeschreden-versuikeringseindproducten’ betekent. : versuikerde moleculen waarbij suikers zich binden aan eiwitten zoals collageen, de bouwstof die onze huid stevig en elastisch houdt.
Dat proces maakt voeding knapperig en smaakvoller, maar in het lichaam leidt het tot stijver bindweefsel, rimpelvorming en een verminderde elasticiteit van de huid. Naarmate AGE’s zich opstapelen, verzwakt het collageennetwerk, waardoor ook cellulite zichtbaarder kan worden.

Hoe je dat afremt:

• Antioxidanten uit groenten, fruit, groene thee en cacao neutraliseren vrije radicalen.
• Vezelrijke voeding en voldoende water helpen afvalstoffen sneller af te voeren.
• Regelmatige beweging stimuleert de doorbloeding en collageenaanmaak.

Pesticiden – kleine resten, groot effect

Ook pesticiden dragen bij aan de totale belasting. Hoewel ze meestal binnen de wettelijke limieten vallen, kan cumulatieve blootstelling, telkens kleine beetjes uit verschillende bronnen, invloed hebben op het microbioom, de miljarden bacteriën in onze darmen die onze weerstand, hormonen en stemming helpen reguleren.
Het is daarom zinvol om groenten en fruit goed te wassen, te schillen of te kiezen voor seizoensproducten van lokale teelt. Niet uit angst, maar uit bewustzijn: elke stap richting minder chemische belasting is winst voor je lichaam.

Bewerkte vleessoorten – meer dan alleen een stukje vlees

Wanneer men zegt “vermijd bewerkt vlees”, bedoelt men niet gewoon een gebakken steak, maar industrieel bewerkt vlees dat langer houdbaar of smaakvoller is gemaakt: worst, ham, spek, salami, vleeswaren en gehaktproducten. Tijdens dat proces worden zouten, nitraten, suikers en stabilisatorentoegevoegd. Die zorgen voor smaak en kleur, maar veranderen ook de chemische structuur van het vlees.
Bij hoge temperaturen kunnen nitrosamines ontstaan, verbindingen die het maagdarmstelsel belasten en bij langdurige inname in verband worden gebracht met gezondheidsrisico’s (WHO, 2015).

Toch is dit geen pleidooi voor angst. Vers bereid vlees blijft, met mate, een waardevolle bron van ijzer, zink en B-vitamines, op voorwaarde dat het deel uitmaakt van een gevarieerd, vezelrijk dieet met veel plantaardige voeding.

De sleutel blijft bewust variëren:

• Kies liever voor stoof- of ovengerechten dan voor gefrituurde of verkoolde bereidingen.
• Combineer vlees met groenten en kruiden die antioxidanten bevatten.
• Beperk industrieel bewerkt vlees tot uitzonderingen.

Tot slot

De onzichtbare strijd die ons lichaam dagelijks vecht, begint vaak stilletjes — in onze voeding, omgeving en gewoonten.
Door bewust te kiezen voor natuurlijke producten, lokale seizoensgroenten en verse bereidingen, geef je je lichaam de kans om te herstellen en sterker te worden.
Zo sluit deze driedelige reeks af met één boodschap: je gezondheid is geen toeval, maar het resultaat van bewuste keuzes.

📚 Bronnen

• World Health Organization (2015). Q&A on the carcinogenicity of the consumption of red meat and processed meat.
• Uribarri J., et al. (2010). Advanced Glycation End Products in Foods and a Practical Guide to Their Reduction in the Diet. Journal of the American Dietetic Association, 110(6), 911-916.
• Vanden Berghe W. (2023). Voeding en epigenetica: hoe voeding onze genexpressie beïnvloedt. KU Leuven.

Chiu H.F., et al. (2021). Dietary pesticide exposure and gut microbiota in human health.Frontiers in Microbiology, 12, 687197.