Paranoten een krachtige natuurlijke bron van selenium
Door Jan Duymelinck | Natuurlijke Gezondheid | 13 oktober 2025
Wist je dat één enkele paranoot al voldoende kan zijn om je dagelijkse seleniumbehoefte te dekken?
Deze bijzondere noot, afkomstig van de Bertholletia excelsa-boom uit het Amazonegebied, is een van de rijkste natuurlijke bronnen van dit essentiële spoorelement. Selenium is onmisbaar voor verschillende processen in ons lichaam: het ondersteunt het immuunsysteem (ons verdedigingsmechanisme tegen ziekteverwekkers), helpt bij de aanmaak van schildklierhormonen (die het metabolisme regelen) en werkt als een krachtige antioxidant een stof die vrije radicalen onschadelijk maakt en zo celbeschadiging voorkomt.
Wat doet selenium precies in ons lichaam?
Selenium speelt een sleutelrol in het enzym glutathionperoxidase een eiwit dat schadelijke oxidatieprocessen neutraliseert en zo onze cellen beschermt tegen oxidatieve stress een toestand waarbij het evenwicht tussen antioxidanten en vrije radicalen verstoord raakt.
Daarnaast ondersteunt selenium de aanmaak van eiwitten en enzymen die essentieel zijn voor een sterk immuunsysteem. Meer daarover lees je in Eiwitten en Immuniteit.
Vrije radicalen zijn onstabiele zuurstofmoleculen die ontstaan wanneer een atoom of molecuul een elektron verliest of opneemt. Ze komen van nature voor in het lichaam, bijvoorbeeld tijdens de ademhaling of spijsvertering, maar hun aantal neemt sterk toe bij ongezonde voeding, stress, roken of overmatige blootstelling aan zonlicht.
Een overmaat aan vrije radicalen kan schade veroorzaken aan celmembranen, eiwitten en DNA. Dat kan bijdragen aan versnelde veroudering, ontstekingen en een verzwakt afweersysteem.
Vrije radicalen en antioxidanten: een evenwichtsoefening
Ons lichaam beschikt gelukkig over een natuurlijk verdedigingsmechanisme: antioxidanten. Deze stoffen, waaronder vitamine C en E, zink, selenium en het co-enzym Q10, neutraliseren vrije radicalen door het ontbrekende elektron terug te geven.
Zo wordt het molecuul weer stabiel en stopt de kettingreactie van oxidatieve schade.
Wanneer echter te weinig antioxidanten beschikbaar zijn, kan deze kettingreactie zich blijven voortzetten en steeds meer cellen aantasten. Een goede voedingsevenwicht is dus cruciaal om dit natuurlijke beschermingsmechanisme te ondersteunen.
Een evenwichtige seleniuminname draagt bij aan gezonde cellen, een goed werkende stofwisseling en een sterk immuunsysteem.
De dunne lijn tussen voldoende en te veel
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor volwassenen bedraagt ongeveer 55 microgram (µg)per dag.
De veilig aanvaardbare bovengrens, vastgesteld door de European Food Safety Authority (EFSA, 2014), ligt op 300 microgram per dag.
Dat lijkt veel, maar één enkele paranoot kan, afhankelijk van de bodem waarin de boom groeit, tussen 50 en 400 µg selenium bevatten.
Vooral noten uit Brazilië zijn rijk aan selenium, terwijl noten uit Bolivia doorgaans lagere waarden bevatten.
Eén paranoot per dag is dus meer dan genoeg.
Regelmatig grotere hoeveelheden eten kan leiden tot selenose, een vorm van vergiftiging waarbij haaruitval, broze nagels, vermoeidheiden zenuwschade kunnen optreden.
Waarom worden ze dan in grote verpakkingen verkocht?
In de handel worden paranoten vaak gewoon als “gezonde snack” of “notenmix” verkocht, zonder duidelijke vermelding van hun uitzonderlijk hoge seleniumgehalte.
Veel consumenten beseffen niet dat ze met enkele noten per dag al boven hun behoefte kunnen zitten.
Bewust eten en doseren is dus belangrijk ook bij natuurlijke producten.
Een krachtig supplement uit de natuur
Voor wie voeding gebruikt als natuurlijke vorm van preventie, volstaat het om dagelijks één kwalitatieve paranoot te eten.
Zo levert de natuur een krachtig maar eenvoudig “supplement”, zonder nood aan synthetische pillen of tabletten. Selenium behoort niet tot de zes basiselementen, maar is onmisbaar voor enzymen die oxidatieve schade voorkomen; meer over deze bouwstenen vind je in De zes bouwstenen van het leven.
Andere natuurlijke bronnen van selenium
Wil je variëren of geen paranoten eten? Selenium komt ook voor in tal van andere voedingsmiddelen:
- Zonnebloempitten – milde bron van selenium en gezonde vetzuren
- Volkoren granen – vooral tarwekiemen en haver bevatten natuurlijke seleniumverbindingen
- Linzen en bonen – plantaardige eiwitbronnen met een stabiel seleniumgehalte
- Champignons (vooral oesterzwammen en shiitake) – rijk aan antioxidanten én selenium
- Sesam- en chiazaad – ideaal als topping of in smoothies
- Knoflook en uien – bevatten seleniumverbindingen met antioxidatieve werking
- Vissoorten zoals sardines, makreel en kabeljauw – uitstekende natuurlijke bron voor wie dierlijke producten eet
- Eieren – matige bron, afhankelijk van het voer van de kip
Door deze producten af te wisselen, ondersteun je niet alleen je seleniumstatus, maar ook de algemene balans tussen antioxidanten en mineralen in het lichaam. Ook ons microbioom profiteert van selenium, het ondersteunt via antioxidatieve bescherming, de darmwand en daarmee een evenwichtig microbioom. Ontdek de samenhang in Het microbioom en gezondheid
Variatie: de sleutel tot gezondheid
Een gezonde levensstijl is gebaseerd op variatie. Ons lichaam functioneert optimaal wanneer het toegang krijgt tot verschillende antioxidanten en mineralen.
Een natuurlijke bescherming tegen oxidatie bestaat dan ook uit een samenwerking van vitamine C, vitamine E, zink, selenium en co-enzym Q10.
Ik noem dit beschermingscomplex CEZSQ10. Of zoals ik het graag samenvat: C en E Zijn Samen Q10 (Cutie) het natuurlijke evenwicht tussen bescherming en energie. Meer daarover in mijn volgende blog.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontdek meer over natuurlijke bronnen van antioxidanten en mineralen.
📚 Bronnen (APA-stijl)
European Food Safety Authority (EFSA). (2014). Scientific opinion on dietary reference values for selenium. EFSA Journal, 12(10), 3846.
Fairweather-Tait, S. J., Bao, Y., Broadley, M. R., Collings, R., Ford, D., Hesketh, J. E., & Hurst, R. (2011). Selenium in human health and disease. Antioxidants & Redox Signaling, 14(7), 1337–1383.
Thomson, C. D., Robinson, M. F., Butler, J. A., & Whanger, P. D. (2008). Long-term supplementation with Brazil nuts increases selenium status of New Zealand residents without toxicity. American Journal of Clinical Nutrition, 87(2), 379–384.