Het microbioom en gezondheid: hoe goede en slechte bacteriën je welzijn sturen
Door Jan Duymelinck | Natuurlijke Gezondheid | 2 oktober 2025
Het microbioom: een wereld in onszelf
Mijn fascinatie voor het spijsverteringsstelsel en het microbioom en gezondheid gaat veel verder dan louter biologische nieuwsgierigheid. Wat ooit werd gezien als een simpele vertering van voedsel, blijkt nu een verfijnd ecosysteem. Miljarden micro-organismen spelen een doorslaggevende rol in ons welzijn, onze stemming en zelfs ons denkvermogen.
Deze onzichtbare wereld is geen detail, maar een levend netwerk dat ons beschermt, voedt en beïnvloedt. Het besef dat zelfs de kleinste microben ons welzijn sturen, leert ons hoe belangrijk samenwerking en balans zijn. Dit geldt zowel in ons lichaam als in het leven daarbuiten.
Wanneer bacteriën bondgenoten zijn
Niet alle bacteriën zijn “vijanden”. Integendeel, veel soorten hebben een beschermende rol en helpen ons gezond te blijven.
- Bifidobacterium en Lactobacillus, bekend uit gefermenteerde voeding zoals kimchi en plantaardige kefir, produceren korte-keten vetzuren (SCFA’s). Deze vetzuren versterken de darmwand en remmen ontstekingen.
- Akkermansia muciniphila wordt beschouwd als de “bewaker” van de slijmlaag in onze darmen, waardoor schadelijke stoffen buiten blijven.
Deze bacteriën floreren vooral wanneer ons eetpatroon rijk is aan groenten, peulvruchten, volkoren granen en polyfenolen. Deze komen bijvoorbeeld voor in groene thee en bessen.
Wanneer bacteriën tegen ons werken
Niet alle bacteriën zijn bondgenoten van onze gezondheid. Sommige soorten zetten voedingsstoffen uit rood vlees, eieren en zuivel om in trimethylamine (TMA). In de lever wordt deze stof verder omgezet tot TMAO een molecule die in verband wordt gebracht met aderverkalking, ontstekingsreacties en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Voorbeelden van zulke minder gunstige bacteriën zijn Clostridium, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Desulfovibrio, Eggerthella, Anaerococcus en Ruminococcus.
Ze gedijen vooral in een voedingspatroon rijk aan dierlijke eiwitten, bewerkte producten en een lage vezelinname omstandigheden die ook het evenwicht in onze darmflora verstoren. Langdurige stress en antibioticagebruik versterken dit effect doordat ze de beschermende soorten verminderen.
Wanneer dit evenwicht verschuift, produceert het microbioom meer ontstekingsbevorderende stoffen en neemt de belasting op de lever toe. Het lichaam moet dan harder werken om gifstoffen af te voeren, wat energie kost die anders beschikbaar is voor herstel en weerstand.
Wat ultra-bewerkte voeding met je darmflora en leverbelasting doet, werken we concreet uit in De onzichtbare strijd – Deel 3
Hoe de balans herstellen?
Gelukkig kunnen we via voeding en leefstijl sturen welke bacteriën meer of minder aanwezig zijn:
- Stimuleer de goede bacteriën: eet veel vezels en resistent zetmeel (zoals in haver, bonen en groene bananen). Gebruik gefermenteerde voeding en zorg voor voldoende polyfenolen.
- Beperk de slechte bacteriën: verminder rood vlees, eieren en sterk bewerkte producten. Let ook op stress en vermijd overmatig antibioticagebruik.
- Kies slim voor vetten: omega-3 vetzuren (uit lijnzaad, walnoten, vette vis) hebben een gunstig effect. Daarentegen kan een teveel aan omega-6 vetzuren juist ontstekingsprocessen voeden.
Deze balans is niet zomaar iets dat je maakt of verliest; het is een geschenk van de natuur. Zelfs onze darmbacteriën functioneren dankzij dezelfde zes basiselementen waaruit ook ons lichaam is opgebouwd. Meer daarover lees je in De zes bouwstenen van het leven.
Een gezonde darmflora vormt de basis van herstel. Want achter elke vorm van balans in het lichaam schuilt één sleutel: het microbioom.
De sleutel tot gezondheid
Het microbioom en onze gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In je darmen leeft een uitgestrekt ecosysteem van bacteriën. Deze bacteriën beïnvloeden niet alleen je spijsvertering, maar ook je immuunsysteem, stemming en energieniveau. Dit microbioom is geen vast gegeven; het verandert dagelijks met wat je eet, hoe je slaapt en hoeveel stress je ervaart.
Door je darmflora met de juiste voeding te voeden, geef je de goede bacteriën ruimte om te groeien. Eet voeding rijk aan vezels, polyfenolen en gefermenteerde producten. Sporenelementen zoals selenium dragen bij aan een gezonde darmbarrière een natuurlijke bron vind je in Paranoten. Zo houd je schadelijke soorten in toom. Een gezond microbioom betekent minder ontstekingsdruk, betere opname van voedingsstoffen en een natuurlijke ondersteuning van het hele lichaam.
De samenwerking tussen darmen en lever
Wat in de darmen gebeurt, beïnvloedt rechtstreeks de werking van andere organen, vooral de lever. Deze twee systemen vormen samen een krachtig reinigingsnetwerk: de darmen filteren wat binnenkomt, de lever breekt af wat er niet thuishoort. Wanneer de darmflora verstoord is, krijgt de lever automatisch meer afvalstoffen te verwerken, en dat kan leiden tot vermoeidheid, trage spijsvertering en een verstoorde hormoonbalans.
Gezondheid draait dus niet enkel om wat je toevoegt, maar ook om wat je lichaam kan afvoeren. Een goed functionerend microbioom helpt je lever, en een gezonde lever beschermt op zijn beurt je cellen tegen overbelasting. Zo vormt het geheel een circulair systeem van voeding, zuivering en herstel.
In ons artikel over lever en reiniging lees je waarom detoxkuren overbodig zijn. Je leert hoe je lichaam zichzelf dagelijks zuivert via zijn eigen natuurlijke processen.
Meer weten?
In mijn boek De Weg naar Natuurlijke Gezondheid beschrijf ik hoe de zeven gezondheidssystemen, waaronder de darmen en angiogenese, met elkaar verbonden zijn. Zo leer je niet alleen de wetenschap achter jouw microbioom kennen, maar ook hoe je dit praktisch in je dagelijkse leven toepast.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Ontvang een overzicht van hoe en welke bacteriën goed of slecht zijn voor je lichaam en hoe je ze kan krijgen of juist vermijden.
📚Bronnen (APA)
- Belkaid, Y., & Hand, T. W. (2014). Role of the microbiota in immunity and inflammation. Cell, 157(1), 121–141. https://doi.org/10.1016/j.cell.2014.03.011
- Cani, P. D., & de Vos, W. M. (2017). Next-generation beneficial microbes: The case of Akkermansia muciniphila. Frontiers in Microbiology, 8, 1765. https://doi.org/10.3389/fmicb.2017.01765
- Tang, W. H. W., & Hazen, S. L. (2017). Microbiome, trimethylamine N-oxide, and cardiometabolic disease. Translational Research, 179, 108–115. https://doi.org/10.1016/j.trsl.2016.07.007
