De onzichtbare strijd die ons lichaam dagelijks vecht
Door Jan Duymelinck | Natuurlijke Gezondheid | 26 Oktober 2025
Het kan jouw hulp gebruiken en toch blijft je lichaam doorgaan, tot het niet meer kan.
Elke dag vecht je lichaam een onzichtbare strijd. Terwijl jij leeft, werkt, eet of slaapt, staat het voortdurend bloot aan invloeden die je gezondheid ondermijnen. Constant en vaak zonder dat je het merkt. Deze toxische belasting komt van alle kanten: via de lucht die je inademt, het eten dat je consumeert, de producten die je gebruikt en zelfs de medicatie die je slikt.
Toch blijft je lichaam onvermoeibaar werken. Want diep vanbinnen bezit het een verbazingwekkend verdedigingssysteem: onze zeven engelbewaarders die samen de High Zeven vormen het immuunsysteem, de microben in je darmen, je hormonale balans, je detox-organen, je bloedvaten, je DNA en je vermogen om te regenereren. Ze werken dag en nacht om je te beschermen. Tot de belasting te groot wordt.
In deze driedelige reeks gaan we dieper in op de voornaamste bronnen van die onzichtbare strijd én hoe je lichaam zichzelf kan herstellen, als je het maar de juiste zorg en voeding geeft.
Deel 1 – Fijnstof: de onzichtbare belasting van onze tijd
Fijnstof is overal. Het bestaat uit microscopisch kleine deeltjes die diep in onze longen en bloedbaan kunnen doordringen. Ze ontstaan niet enkel door verkeer en industrie, maar ook in onze eigen leefomgeving vaak zonder dat we het beseffen.
De belangrijkste bronnen:
• Luchtvervuiling buiten – uitlaatgassen, verbranding van fossiele brandstoffen en landbouwemissies brengen zware metalen in de lucht.
• Luchtvervuiling binnen – koken, bakken en frituren produceren ultrafijne vet- en rookdeeltjes die via de longen in het bloed komen.
• Roken en vapen – geconcentreerde bronnen van fijnstof, koolmonoxide en zware metalen.
• Kaarsen en schoonmaakmiddelen – geven vluchtige organische stoffen af die reageren met andere deeltjes.
• Cosmetica en plastics – synthetische verbindingen zoals PFAS, BPA en ftalaten gedragen zich als chemisch fijnstof: klein, stabiel en ontregelend.
Wat doet fijnstof in ons lichaam?
Fijnstof en toxische metalen vormen een onzichtbare maar voortdurende belasting voor ons lichaam. Elke ademhaling brengt microscopisch kleine deeltjes binnen die zich niet alleen kunnen hechten aan longweefsel, maar ook via het bloed verder verspreiden.
Daardoor komen metaalionen zoals cadmium, lood of kwik in ons lichaam terecht stoffen die er absoluut niet thuishoren. Gelukkig beschikt het menselijk lichaam over een ingenieus verdedigingssysteem dat deze indringers herkent én probeert onschadelijk te maken.
Fijnstof en metallothioneïne
Een van de belangrijkste beschermingsmechanismen is het eiwit metallothioneïne. Dit kleine, zwavelhoudende eiwit kan zich binden aan zware metalen, waardoor hun giftige werking wordt geneutraliseerd.
De blauwdruk voor metallothioneïne ligt vast in ons DNA: wanneer cellen worden blootgesteld aan zware metalen of oxidatieve stress (een toestand waarbij meer schadelijke zuurstofmoleculen ontstaan dan het lichaam kan neutraliseren), activeren ze de MT-genen (MT1, MT2 en verwante genen). Zo wordt het eiwit aangemaakt.
Niet alleen levercellen, maar ook cellen in de nieren, darmen, longen, hersenen en het immuunsysteem produceren metallothioneïne. Bovendien bevat de lever de hoogste concentratie, omdat ze fungeert als centrale filter en opslagplaats van toxische stoffen. Dankzij dit mechanisme kunnen metalen uiteindelijk veilig worden gebonden, geneutraliseerd en uitgescheiden via gal of urine.
De rol van antioxidanten bij oxidatieve stress
Daarnaast ontstaan bij blootstelling aan fijnstof en metalen ook vrije radicalen: instabiele moleculen die elektronen missen en daardoor andere moleculen aanvallen. Om dit tegen te gaan, beschikt ons lichaam over antioxidatieve enzymen die deze radicalen onschadelijk maken.
Zo zet superoxide dismutase (SOD) het gevaarlijke superoxide-radicaal om in waterstofperoxide, terwijl catalase en glutathionperoxidase dat waterstofperoxide afbreken tot water en zuurstof.
Op die manier vormen deze enzymen een subtiel afgestemde keten die oxidatieve stress tegengaat en celmembranen, DNA en mitochondriën beschermt tegen schade.
Wanneer het immuunsysteem overbelast raakt
Het DNA- en regeneratiesysteem komt dan in actie. Specifieke enzymen, zoals DNA-reparatiepolymerasen en PARP-enzymen, herstellen beschadigde structuren. Wanneer de schade te groot wordt, treden stamcellen in werking om nieuw weefsel aan te maken.
Tegelijkertijd ondersteunt het microbioom de lever en het immuunsysteem met eigen detoxprocessen, waardoor het herstel sneller en vollediger verloopt.
Herstel door DNA-reparatie en regeneratie
Het DNA- en regeneratiesysteem komt dan in actie. Cellen beschikken over enzymen zoals DNA-reparatiepolymerasen en PARP-enzymen om schade te herstellen. Wanneer de schade te groot is, worden stamcellen geactiveerd om nieuw weefsel aan te maken. Ondertussen ondersteunt het microbioom de lever en het immuunsysteem met eigen detoxprocessen.
De steun van het microbioom
Darmbacteriën produceren bijvoorbeeld butyraat, een vetzuur dat niet alleen ontstekingen remt, maar ook de barrièrefunctie van de darm versterkt. Zo komen minder toxines in de bloedbaan terecht en wordt het immuunsysteem extra ontlast.
Lees ook: Het microbioom en gezondheid – hoe jouw darmflora je beschermt
Een symfonie van bescherming
Fijnstof toont hoe sterk onze gezondheidssystemen met elkaar verbonden zijn. Het detoxificatiesysteem, immuunsysteem, DNA- en regeneratiesysteem en het microbioom werken samen als een symfonie van bescherming. Metallothioneïne, SOD, glutathion en catalase zijn de dirigenten die zorgen dat elk orgaan zijn partituur speelt in deze natuurlijke verdediging.
Geef je longen ruimte
Ventileer je woning dagelijks, vooral tijdens het koken of poetsen. Zet de dampkap op tijd aan en laat ze nadraaien. Een lepelplant, sanseveria of klimop helpt de luchtkwaliteit verbeteren. Je longen horen bij het regeneratiesysteem: ze herstellen snel wanneer ze weer schone lucht krijgen.
Activeer je antioxidant-schild
Rookvrij leven, of ook maar minder roken, betekent dat je oxidatieve stress drastisch vermindert. Help je lichaam hierbij door antioxidanten aan te vullen via vitamine C, E, zink, selenium en Q10. Die voeden de High Zeven-systemen die cellen beschermen en herstellen.
Lees meer hierover in de blog: Vitamine C en E zijn samen Cutie
Versterk je huid- en detoxbarrière
Je huid, lever en darmen werken samen als natuurlijke filters. Gebruik verzorgingsproducten met korte ingrediëntenlijsten, vermijd langdurig contact van vet voedsel met plastic en bewaar maaltijden in glas of roestvrij staal.
Wanneer deze filters goed functioneren, werkt ook je detoxificatiesysteem optimaal en voorkom je opstapeling van PFAS en andere stoffen.
Onderhoud je microbioom
Je darmen bepalen mee hoe goed je lichaam reageert op toxische prikkels. Vezelrijke voeding, gefermenteerde producten en voldoende water ondersteunen de aanmaak van korteketenvetzuren natuurlijke ontstekingsremmers die je immuunsysteem kalmeren.
Verminder chemische prikkels in huis
Kook zonder plastic, laat vetten niet walmen, en beperk geparfumeerde kaarsen of sprays. Gebruik liever natuurlijke schoonmaakmiddelen met eenvoudige ingrediënten. Zo ontlast je je hormonale systeem, dat bijzonder gevoelig is voor synthetische geuren.
Geef je lichaam hersteltijd
Slaap, rust en beweging zijn geen luxe, maar onderhoudsbeurten voor je High Zeven. Tijdens diepe slaap ruimt het lichaam afvalstoffen op via autofagie; beweging stimuleert de bloedsomloop en levert zuurstof voor herstelprocessen.
Denk mee en deel kennis
Steun beleid dat preventie boven winst zet, en deel betrouwbare informatie. Gezondheid begint bij inzicht en verspreid inzicht kan een samenleving veranderen.
Lees verder in Deel 2: Detoxificatie en leverfunctie – de stille werkers van je gezondheid
Meer weten over hoe voeding je lichaam beschermt? Lees ook: Kanker en immuunsysteem – wat voeding écht kan betekenen.
Slotgedachte
Je lichaam wil niets liever dan in balans zijn. Het bezit alle mechanismen om zichzelf te beschermen, te herstellen en te vernieuwen. Alles wat jij doet om die natuurlijke processen te ondersteunen goed ademen, bewust eten, bewegen en rust nemen versterkt je High Zeven en vermindert de onzichtbare strijd die het elke dag levert.
Jij bent de CEO van je gezondheid. Maar zelfs een goed team heeft af en toe hulp nodig.
📚 Bronnen
• Miller, M. R., & Newby, D. E. (2020). Air pollution and cardiovascular disease: Carotid intima-media thickness and beyond. Heart, 106(3), 179–180.
• Schraufnagel, D. E. (2020). The health effects of ultrafine particles. Experimental & Molecular Medicine, 52, 311–317.
• Sies, H., & Jones, D. P. (2020). Reactive oxygen species (ROS) as pleiotropic physiological signalling agents. Nature Reviews Molecular Cell Biology, 21, 363–383.
• López-Otín, C., et al. (2023). Hallmarks of aging: An expanding universe. Cell, 186(2), 243–278.
• European Chemicals Agency. (2023). Restriction proposal for PFAS – background document.