Waarom te veel zitten je gezondheid sneller schaadt dan je denkt
Door Jan Duymelinck | Natuurlijke Gezondheid | 4 september 2025
We besteden steeds meer uren achter ons bureau, in de auto of voor het scherm. Vaak zonder stil te staan bij de gevolgen. Maar zelfs wie elke dag sport, kan ernstige gezondheidsrisico’s oplopen door te veel zitten. Wetenschappers spreken dan ook van een “stille vijand”: langdurig zitten beïnvloedt ons metabolisme, verhoogt het risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten, en kan zelfs leiden tot vroegtijdige sterfte. Het goede nieuws? Kleine onderbrekingen en lichte beweging maken al een wereld van verschil.
Wat is sedentair gedrag?
Sedentair gedrag omvat alle activiteiten waarbij we zitten of liggen met een zeer laag energieverbruik (1,0–1,5 MET), zoals tv-kijken, werken achter een bureau of autorijden. Het gaat dus niet enkel om niet bewegen, maar om het langdurig inactief blijven. Zelfs wie 150 minuten per week sport – de bewegingsnorm – blijft risico lopen als de rest van de dag grotendeels zittend wordt doorgebracht. Dit fenomeen wordt ook wel de Active Couch Potato genoemd.
De biologische impact van zitten
Langdurig zitten veroorzaakt subtiele maar schadelijke veranderingen in ons lichaam:
- Afname van lipoproteïnelipase (LPL) in de spieren, waardoor vet minder goed wordt afgebroken.
- Verminderde glucoseopname in spiercellen, wat insulineresistentie bevordert.
- Toename van ontstekingsmarkers die chronische ziekten in de hand werken.
Eenvoudig staan activeert daarentegen al de houdingsspieren en verlaagt deze risico’s, zelfs al kost dit nauwelijks energie.
Wat zeggen de cijfers?
De Australische AusDiab-studie toonde aan dat meer dan 4 uur tv-kijken per dag leidt tot:
- 46% hoger risico op overlijden door alle oorzaken
- 80% hoger risico op overlijden door hartziekten
- Elke extra tv-uur per dag verhoogt het risico met 11% (alle oorzaken) en 18% (hartziekten).
Belangrijk: dit verband bleef bestaan, zelfs na correctie voor lichaamsbeweging en voeding.
Het belang van onderbrekingen
Niet alleen de duur van zitten telt, maar ook de regelmaat van onderbrekingen. Even rechtstaan, rekken of een korte wandeling leidt tot:
- Lagere buikomtrek
- Betere bloedsuikerwaarden
- Lagere triglyceriden
👉 Slechts enkele minuten beweging per half uur kan al een duidelijk positief effect hebben.
Licht actief zijn loont
Activiteiten zoals rustig wandelen, huishoudelijke klusjes of tuinieren werden vroeger onderschat, maar blijken essentieel. Ze dragen bij aan een betere stofwisseling en verlagen de gezondheidsrisico’s aanzienlijk.
Wat kan jij doen?
- Sta elk half uur even recht.
- Wissel zitten en staan af met een zit-stabureau.
- Beperk passieve schermtijd en combineer tv-kijken met lichte activiteit.
- Kies voor actief transport: wandel of fiets korte afstanden.
- Monitor hoeveel uren per dag je zittend doorbrengt.
Slotboodschap
Langdurig zitten is een sluipend risico dat niet wordt weggewerkt door enkel te sporten. Het verminderen én onderbreken van zittijd is minstens even belangrijk als regelmatig bewegen. Gelukkig is de oplossing eenvoudig: kom wat vaker recht.
📚 Bronnen
- Owen, N., Healy, G. N., Matthews, C. E., & Dunstan, D. W. (2010). Too much sitting: the population health science of sedentary behavior. Exercise and Sport Sciences Reviews, 38(3), 105–113. https://doi.org/10.1097/JES.0b013e3181e373a2
- You, et al. (2024). Influence of sitting time on pulmonary function in computer-using office workers. Zhonghua Jie He He Hu Xi Za Zhi, 47(2), 101119.
👉 Meer lezen over natuurlijke gezondheid en preventie:
Suggesties: