Hoe we de controle over onze gezondheid verloren

Hoe we de controle over onze gezondheid zijn kwijtgeraakt

Door Jan Duymelinck, voedingsdeskundige | 17 april 2025

We horen het dagelijks in de wachtkamer, op café of tijdens een wandeling in het park.
“Ik heb cholesterol.”
“Ik denk dat ik suiker heb.”

Twee uitspraken die bijna medisch klinken, maar eigenlijk aantonen hoe ver we verwijderd zijn geraakt over de controle van onze gezondheid en echte kennis over ons lichaam. Want wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat we cholesterol “hebben”? En wanneer is een bloedsuikerpiek werkelijk een diagnose waardig?

In deze blog neem ik je mee terug in de tijd toen ziektes letterlijk werden geproefd, voeding de eerste therapie was, en pillen nog niet het standaardantwoord vormden.

Een ziekte die je proefde de geschiedenis van diabetes

Lang voor glucosemeters en insulinepennen werd diabetes gediagnosticeerd… via de smaak van urine.
Ja, je leest het goed! Artsen proefden letterlijk of de urine zoet was een teken van diabetes mellitus, Latijn voor “zoete doorstroming”.

Destijds was de aandoening zeldzaam maar fataal. Rust, beweging en een streng dieet, vaak in kuuroorden, vormden de enige hoop. En opvallend genoeg meestal werkte dat.

Tot in 1921 insuline werd ontdekt een revolutionaire doorbraak die levens redde, vooral bij type 1-diabetes. Maar tegelijk begon ook de medicalisering van suikerziekte. Leefstijlbegeleiding werd bijzaak, insuline en later pillen kwamen centraal te staan. Vooral bij type 2 een aandoening die grotendeels leefstijlgerelateerd is werd voeding langzaam weggeduwd uit het behandelplan.

Cholesterol van bouwstof naar boeman

Rond de jaren ’70 gebeurde iets gelijkaardigs met cholesterol. Wetenschappers, beïnvloed door politieke en industriële belangen, wezen met de vinger naar vetten als dé oorzaak van hart- en vaatziekten. Cholesterol werd een vijand.

Cholesterol nochtans essentieel voor cellen, hormonen en hersenen werd vermeden. Vetarme, maar suikerbeladen producten kwamen in de plaats. En statines deden hun intrede.

Vandaag weten we beter. Steeds meer studies wijzen op ontstekingen, insulineresistentie en ultrabewerkte voeding als belangrijkere oorzaken van hart- en vaatziekten dan cholesterol op zich.

Wat bedoelen we écht met “ik heb cholesterol”?

Cholesterol is geen ziekte. Net zoals ‘suiker’ dat niet is.
Toch zijn we deze termen gaan gebruiken alsof het op zichzelf een diagnose is. We zijn de taal van ons lichaam kwijtgeraakt.

En het gevolg?
We behandelen symptomen, niet de oorzaken.
We geven mensen het gevoel dat ze géén controle meer hebben over hun gezondheid.

“Je cholesterol is te hoog? Hier is een pil.”
“Je suiker is verhoogd? Neem dit tabletje.”
Volgende patiënt.

Wat we zijn kwijtgeraakt en hoe we dat terugwinnen

Wat ontbreekt is kennis, inzicht en zelfvertrouwen.
We vertrouwen op cijfertjes, tabellen en pillen. Maar gezondheid vraagt méér dan dat:

leren luisteren naar je lichaam
begrijpen wat bloedwaarden écht betekenen
bereid zijn om je gewoontes stap voor stap aan te passen

Overweeg eens een
workshop gezonde kooktechnieken,
gezonde voeding op de werkvloer,
of een lezing over hoe voeding omgaat met je lichaam in je bedrijf of school.